hv-ebook Hán Việt đối chiếu @ tác giả: Bồ Tùng Linh 蒲松齡 @ chú thích: Đặng Thế Kiệt @ Hán Việt Từ Điển Trích Dẫn 漢越辭典摘引 online
Monday 3 November 2014
Tịch Phương Bình 席方平 - chú thích
(1) 東安 Đông An: tên huyện, nay thuộc tỉnh Hồ Nam (Trung Quốc).
(2) 戇拙 tráng chuyết: thật thà nhưng vụng về.
(3) 賄囑 hối chúc: hối lộ, đút lót.
(4) 冥 minh: âm phủ.
(5) 樸訥 phác nột: chất phác, thật thà.
(6) 伸冤 thân oan: bày tỏ oan khuất.
(7) 狼狽 lang bái: khốn khổ.
(8) 搒掠 bảng lược: đánh đập, tra khảo.
(9) 質理 chất lí: cật vấn, đối chất.
(10) 械梏 giới cốc: gông cùm.
(11) 舒 thư: giãn, nới ra, hả lòng.
(12) 逆旅 nghịch lữ: quán trọ.
(13) 笞 si: đánh đòn, đánh bằng bàn vả.
(14) 羽葆 vũ bảo: nghi trượng.
(15) 鹵簿 lỗ bộ: nghi trượng.
(16) 西江 Tây giang: vua nhà Chu là Nhân Dụ nằm mộng bị người mổ bụng lấy nước sông Tây giang rửa ruột (cf. Tư trị thông giám).
(17) 請君入甕 thỉnh quân nhập úng: Xin mời anh vào hũ. Dưới triều hoàng hậu Võ Tắc Thiên 武則天, Lai Tuấn Thần 來俊臣 và Chu Hưng 周興 là hai đại thần. Một hôm, Lai Tuấn Thần hỏi Chu Hưng rằng: "Có người bị tố cáo phạm tội, mà khăng khăng nhất định không chịu thừa nhận, thì phải đối phó cách nào?" Chu Hưng trả lời: "Cách hay nhất là đem hắn bỏ vào trong một cái ang lớn, rồi cho đốt lửa chung quanh. Thế nào người đó cũng phải nhận tội." Về sau có người báo Chu Hưng âm mưu phản nghịch. Lai Tuấn Thần đến gặp Chu Hưng nói: "Tôi tuân lệnh điều tra, xin mời anh vào hũ." (cf. http://www.epochtimes.com/b5/8/5/22/n2126908.htm)
(18) 狗臉生六月之霜 cẩu kiểm sanh lục nguyệt chi sương: "Kẻ thất phu phẫn oán tháng sáu sương rơi" (cf. Trương Duyệt, Ngục châm). Ý nói hình ngục hà khắc nhiều người ngậm oan, động thấu đến trời, nên tiết trời trái ngược (xem: Liêu Trai Chí Dị toàn tập, Nxb Văn Hóa Thông Tin, Tp HCM 1996, trang 1053).
Saturday 1 November 2014
Tịch Phương Bình
Giới thiệu:
"Tịch (Phương Bình) nghĩ âm ti còn ám muội hơn cả trần gian." Câu viết tố cáo tình trạng tham ô dưới thời quân chủ chuyên chế nhà Mãn Thanh Trung Quốc. Chuyện xưa mà tưởng vẫn đúng trong những chế độ xã hội độc tài ngày nay.
席方平 (I) | Tịch Phương Bình (I) |
席方平,東安人
tịch phương bình, đông an (1) nhân 。其父名廉,性戇 。 kì phụ danh liêm, tính tráng 拙。因與里中富室 chuyết (2)。 nhân dữ lí trung phú thất 羊姓有郤,羊先死 dương tính hữu khích, dương tiên tử ;數年,廉病垂危 ; sổ niên, liêm bệnh thùy nguy ,謂人曰:「羊某 , vị nhân viết:「 dương mỗ 今賄囑冥使搒我矣 kim hối chúc (3) minh (4) sử bảng ngã hĩ 。」俄而身赤腫, 。」 nga nhi thân xích thũng, 號呼遂死,席慘怛 hào hô toại tử, tịch thảm đát 不食,曰:「我父 bất thực, viết:「 ngã phụ 樸訥,今見陵於強 phác nột (5), kim kiến lăng ư cường 鬼;我將赴地下, quỷ; ngã tương phó địa hạ, 代伸冤氣耳。」自 đại thân oan (6) khí nhĩ。」 tự 此不復言,時坐時 thử bất phục ngôn, thì tọa thì 立,狀類癡,蓋魂 lập, trạng loại si, cái hồn 已離舍矣。 dĩ li xá hĩ。 席覺初出門,莫 tịch giác sơ xuất môn, mạc 知所往,但見路有 tri sở vãng, đãn kiến lộ hữu 行人,便問城邑。 hành nhân, tiện vấn thành ấp。 少選,入城。其父 thiểu tuyển, nhập thành。 kì phụ 已收獄中。至獄門 dĩ thu ngục trung。 chí ngục môn ,遙見父臥簷下, , diêu kiến phụ ngọa diêm hạ, 似甚狼狽;舉目見 tự thậm lang bái (7); cử mục kiến 子,潸然涕流。便 tử, san nhiên thế lưu。 tiện 謂:「獄吏悉受賕 vị:「 ngục lại tất thụ cầu 囑,日夜搒掠,脛 chúc, nhật dạ bảng lược (8), hĩnh 股摧殘甚矣!」席 cổ tồi tàn thậm hĩ!」 tịch 怒,大罵獄吏:「 nộ, đại mạ ngục lại:「 父如有罪,自有王 phụ như hữu tội, tự hữu vương 章,豈汝等死魅所 chương, khởi nhữ đẳng tử mị sở 能操耶!」遂出, năng thao da!」 toại xuất, 抽筆為詞。值城隍 trừu bút vi từ。 trị thành hoàng 早衙,喊冤以投。 tảo nha, hảm oan dĩ đầu。 羊懼,內外賄通, dương cụ, nội ngoại hối thông, 始出質理。城隍以 thủy xuất chất lí (9)。 thành hoàng dĩ 所告無據,頗不直 sở cáo vô cứ, pha bất trực 席。席忿氣無所復 tịch。 tịch phẫn khí vô sở phục 伸,冥行百餘里, thân, minh hành bách dư lí, 至郡,以官役私狀 chí quận, dĩ quan dịch tư trạng ,告之郡司。遲之 , cáo chi quận ti。 trì chi 半月,始得質理。 bán nguyệt, thủy đắc chất lí。 郡司扑席,仍批城 quận ti phốc tịch, nhưng phê thành 隍覆案。席至邑, hoàng phúc án。 tịch chí ấp, 備受械梏,慘冤不 bị thụ giới cốc (10), thảm oan bất 能自舒。城隍恐其 năng tự thư (11)。 thành hoàng khủng kì 再訟,遣役押送歸 tái tụng, khiển dịch áp tống quy 家。役至門辭去。 gia。 dịch chí môn từ khứ。 席不肯入,遁赴冥 tịch bất khẳng nhập, độn phó minh 府,訴郡邑之酷貪 phủ, tố quận ấp chi khốc tham 。冥王立拘質對。 。 minh vương lập câu chất đối。 二官密遣腹心,與 nhị quan mật khiển phúc tâm, dữ 席關說,許以千金 tịch quan thuyết, hứa dĩ thiên kim 。席不聽。過數日 。 tịch bất thính。 quá sổ nhật ,逆旅主人告曰: , nghịch lữ (12) chủ nhân cáo viết: 「君負氣已甚,官 「 quân phụ khí dĩ thậm, quan 府求和而執不從, phủ cầu hòa nhi chấp bất tòng, 今聞於王前各有函 kim văn ư vương tiền các hữu hàm 進,恐事殆矣。」 tiến, khủng sự đãi hĩ。」 席以道路之口,猶 tịch dĩ đạo lộ chi khẩu, do 未深信。俄有皂衣 vị thâm tín。 nga hữu tạo y 人喚入。升堂,見 nhân hoán nhập。 thăng đường, kiến 冥王有怒色,不容 minh vương hữu nộ sắc, bất dong 置詞,命笞二十。 trí từ, mệnh si nhị thập。 席厲聲問:「小人 tịch lệ thanh vấn:「 tiểu nhân 何罪?」冥王漠若 hà tội?」 minh vương mạc nhược 不聞。席受笞,喊 bất văn。 tịch thụ si (13), hảm 曰:「受笞允當, viết:「 thụ si duẫn đương, 誰教我無錢耶!」 thùy giáo ngã vô tiền da!」 冥王益怒,命置火 minh vương ích nộ, mệnh trí hỏa 牀。兩鬼捽席下, sàng。 lưỡng quỷ tốt tịch hạ, 見東墀有鐵牀,熾 kiến đông trì hữu thiết sàng, sí 火其下,牀面通赤 hỏa kì hạ, sàng diện thông xích 。鬼脫席衣,掬置 。 quỷ thoát tịch y, cúc trí 其上,反復揉捺之 kì thượng, phản phục nhu nại chi 。痛極,骨肉焦黑 。 thống cực, cốt nhục tiêu hắc ,苦不得死。約一 , khổ bất đắc tử。 ước nhất 時許,鬼曰:「可 thì hứa, quỷ viết:「 khả 矣。」遂扶起,促 hĩ。」 toại phù khởi, xúc 使下牀著衣,猶幸 sử hạ sàng trước y, do hạnh 跛而能行。復至堂 bả nhi năng hành。 phục chí đường 上,冥王問:「敢 thượng, minh vương vấn:「 cảm 再訟乎?」席曰: tái tụng hồ?」 tịch viết: 「大冤未伸,寸心 「 đại oan vị thân, thốn tâm 不死,若言不訟, bất tử, nhược ngôn bất tụng, 是欺王也。必訟! thị khi vương dã。 tất tụng! 」又問:「訟何詞 」 hựu vấn:「 tụng hà từ ?」席曰:「身所 ?」 tịch viết:「 thân sở 受者,皆言之耳。 thụ giả, giai ngôn chi nhĩ。 」冥王又怒,命以 」 minh vương hựu nộ, mệnh dĩ 鋸解其體。二鬼拉 cứ giải kì thể。 nhị quỷ lạp 去,見立木,高八 khứ, kiến lập mộc, cao bát 九尺許,有木板二 cửu xích hứa, hữu mộc bản nhị ,仰置其上,上下 , ngưỡng trí kì thượng, thượng hạ 凝血模糊。方將就 ngưng huyết mô hồ。 phương tương tựu 縛,忽堂上大呼「 phược, hốt đường thượng đại hô「 席某」,二鬼即復 tịch mỗ」, nhị quỷ tức phục 押回。冥王又問: áp hồi。 minh vương hựu vấn: 「尚敢訟否?」答 「 thượng cảm tụng phủ?」 đáp 云:「必訟!」冥 vân:「 tất tụng!」 minh 王命捉去速解。既 vương mệnh tróc khứ tốc giải。 kí 下,鬼乃以二板夾 hạ, quỷ nãi dĩ nhị bản giáp 席,縛木上。鋸方 tịch, phược mộc thượng。 cứ phương 下,覺頂腦漸闢, hạ, giác đính não tiệm tịch, 痛不可禁,顧亦忍 thống bất khả cấm, cố diệc nhẫn 而不號。聞鬼曰: nhi bất hào。 văn quỷ viết: 「壯哉此漢!」鋸 「 tráng tai thử hán!」 cứ 隆隆然尋至胸下。 long long nhiên tầm chí hung hạ。 又聞一鬼云:「此 hựu văn nhất quỷ vân:「 thử 人大孝無辜,鋸令 nhân đại hiếu vô cô, cứ lệnh 稍偏,勿損其心。 sảo thiên, vật tổn kì tâm。 」遂覺鋸鋒曲折而 」 toại giác cứ phong khúc chiết nhi 下,其痛倍苦。俄 hạ, kì thống bội khổ。 nga 頃,半身闢矣。板 khoảnh, bán thân tịch hĩ。 bản 解,兩身俱仆。鬼 giải, lưỡng thân câu phó。 quỷ 上堂大聲以報。堂 thượng đường đại thanh dĩ báo。 đường 上傳呼,令合身來 thượng truyền hô, lệnh hợp thân lai 見。二鬼即推令復 kiến。 nhị quỷ tức thôi lệnh phục 合,曳使行。席覺 hợp, duệ sử hành。 tịch giác 鋸縫一道,痛欲復 cứ phùng nhất đạo, thống dục phục 裂,半步而踣。一 liệt, bán bộ nhi phấu。 nhất 鬼於腰間出絲帶一 quỷ ư yêu gian xuất ti đái nhất 條授之,曰:「贈 điều thụ chi, viết:「 tặng 此以報汝孝。」受 thử dĩ báo nhữ hiếu。」 thụ 而束之,一身頓健 nhi thúc chi, nhất thân đốn kiện ,殊無少苦。遂升 , thù vô thiểu khổ。 toại thăng 堂而伏。冥王復問 đường nhi phục。 minh vương phục vấn 如前;席恐再罹酷 như tiền; tịch khủng tái li khốc 毒,便答:「不訟 độc, tiện đáp:「 bất tụng 矣。」冥王立命送 hĩ。」 minh vương lập mệnh tống 還陽界。隸率出北 hoàn dương giới。 lệ suất xuất bắc 門,指示歸途,反 môn, chỉ kì quy đồ, phản 身遂去。 thân toại khứ。 席念陰曹之暗昧 tịch niệm âm tào chi ám muội 尤甚於陽間,奈無 vưu thậm ư dương gian, nại vô 路可達帝聽。世傳 lộ khả đạt đế thính。 thế truyền 灌口二郎為帝勳戚 quán khẩu nhị lang vi đế huân thích ,其神聰明正直, , kì thần thông minh chánh trực, 訴之當有靈異。竊 tố chi đương hữu linh dị。 thiết 喜兩隸已去,遂轉 hỉ lưỡng lệ dĩ khứ, toại chuyển 身南向。奔馳間, thân nam hướng。 bôn trì gian, 有二人追至,曰: hữu nhị nhân truy chí, viết: 「王疑汝不歸,今 「 vương nghi nhữ bất quy, kim 果然矣。」捽回復 quả nhiên hĩ。」 tốt hồi phục 見冥王。竊意冥王 kiến minh vương。 thiết ý minh vương 益怒,禍必更慘; ích nộ, họa tất canh thảm; 而王殊無厲容,謂 nhi vương thù vô lệ dong, vị 席曰:「汝志誠孝 tịch viết:「 nhữ chí thành hiếu 。但汝父冤,我已 。 đãn nhữ phụ oan, ngã dĩ 為若雪之矣。今已 vi nhược tuyết chi hĩ。 kim dĩ 往生富貴家,何用 vãng sanh phú quý gia, hà dụng 汝鳴呼為。今送汝 nhữ minh hô vi。 kim tống nhữ 歸,予以千金之產 quy, dữ dĩ thiên kim chi sản 、期頤之壽,於願 、 kì di chi thọ, ư nguyện 足乎?」乃註籍中 túc hồ?」 nãi chú tịch trung ,嵌以巨印,使親 , khảm dĩ cự ấn, sử thân 視之。席謝而下。 thị chi。 tịch tạ nhi hạ。 鬼與俱出,至途, quỷ dữ câu xuất, chí đồ, 驅而罵曰:「奸猾 khu nhi mạ viết:「 gian hoạt 賊!頻頻翻覆,使 tặc! tần tần phiên phúc, sử 人奔波欲死!再犯 nhân bôn ba dục tử! tái phạm ,當捉入大磨中, , đương tróc nhập đại ma trung, 細細研之!」席張 tế tế nghiên chi!」 tịch trương 目叱曰:「鬼子胡 mục sất viết:「 quỷ tử hồ 為者!我性耐刀鋸 vi giả! ngã tính nại đao cứ ,不耐撻楚。請反 , bất nại thát sở。 thỉnh phản 見王,王如令我自 kiến vương, vương như lệnh ngã tự 歸,亦復何勞相送 quy, diệc phục hà lao tương tống 。」乃返奔。二鬼 。」 nãi phản bôn。 nhị quỷ 懼,溫語勸回。席 cụ, ôn ngữ khuyến hồi。 tịch 故蹇緩,行數步, cố kiển hoãn, hành sổ bộ, 輒憩路側。鬼含怒 triếp khế lộ trắc。 quỷ hàm nộ 不敢復言。 bất cảm phục ngôn。 |
Tịch Phương Bình, người
huyện Đông An. Cha tên là Liêm, tính tình ngay thẳng nhưng vụng ăn nói. Ở trong làng Liêm có hiềm khích với một người nhà giàu họ Dương. Họ Dương chết trước. Vì thế, mấy năm sau, khi Liêm bệnh nặng sắp nguy kịch nói với người ta rằng: "Lão Dương nay đang hối lộ dưới âm phủ sai đánh đập tôi đó." Chốc lát, mình mẩy sưng phù bầm tím, kêu gào rồi chết. Tịch đau xót thảm thiết không chịu ăn uống, nói: "Cha ta là người chất phác, nay bị bọn quỷ dữ lấn ép, ta xuống âm ti thay cha xin minh oan." Từ đó, không nói gì nữa cả, khi đứng hoặc ngồi, vẻ như người ngây. Thì ra hồn đã lìa khỏi xác.
Tịch vừa thấy mình ra khỏi cửa, chưa biết đi đâu. Nhưng thấy người đi trên đường, liền hỏi đường đến thành ấp. Một lúc sau, vào thành. Thấy cha mình đã bị giữ ở trong ngục. Tịch đến cửa ngục, thấy cha nằm dưới mái hiên, bộ dạng hết sức khốn khổ. Cha Tịch ngẩng mắt lên, nhìn thấy con từ xa, chảy nước mắt giàn giụa, liền nói: "Bọn ngục lại đều ăn đút lót, ngày đêm đánh đập cha, chân cẳng đùi vế nát bấy cả rồi." Tịch nổi giận lớn tiếng mắng bọn ngục tốt: "Cha ta nếu như có tội, thì đã có pháp luật âm phủ, há để bọn quỷ mị chúng bay tự tiện ngang ngược hay sao!". Rồi lấy bút ra viết đơn kiện. Thì vừa gặp đúng buổi chầu sớm ở sở quan Thành hoàng, liền đưa đơn vào. Họ Dương sợ, đem hối lộ từ trong lẫn ngoài, rồi mới ra đối chất. Thành hoàng coi rằng đơn tụng không có bằng chứng, không cho Tịch vào chầu. Tịch tức giận không biết lại kêu oan vào đâu, đi thêm một trăm dặm nữa tới quận, đem đơn kiện báo cho quận ti. Lâu cả nửa tháng mới được vào cật vấn. Quận ti ra lệnh đánh đòn Tịch một trận và phê cho Thành hoàng xét xử lại. Tịch tới ấp, thân bị cùm kẹp, không thể tự mình bày tỏ oan khuất. Thành hoàng sợ Tịch lại đưa kiện nữa, sai quân hầu áp giải về nhà. Bọn sai dịch (đưa Tịch) tới cửa rồi bỏ về. Tịch không chịu vào nhà, lẻn trốn về âm phủ, tố cáo quận ti tham ô. Diêm Vương (vua âm phủ) liền cho câu lưu đối chất. Hai quan bí mật sai kẻ tâm phúc đến điều đình với Tịch, hứa cho một ngàn lạng vàng. Tịch không nghe. Được mấy ngày, chủ quán (chỗ Tịch bị giam giữ) bảo: "Ông cứng đầu quá, phủ quan muốn giải hòa mà không chịu nhận. Nghe nói các quan mang thư tới trước Diêm Vương. Tôi e việc không tốt đâu." Tịch cho là lời đồn đãi vô căn cứ nên không tin lắm. Một chốc có người áo đen gọi vào. Lên sảnh đường thấy Diêm Vương có vẻ giận dữ, không cho phép nói gì cả, ra lệnh đánh Tịch hai mươi đòn. Tịch lớn tiếng hỏi: "Tôi có tội gì?" Diêm Vương làm như không nghe thấy. Tịch chịu đòn, la to: "Bị đòn là đáng kiếp! Ai bảo ngươi không có tiền." Diêm Vương càng giận thêm, sai đem đặt lên giường lửa. Hai con quỷ lôi Tịch xuống, thấy thềm bên cạnh có đặt cái giường sắt, bên dưới có lửa đốt, mặt giường đỏ rực. Quỷ lột áo Tịch ra, đặt lên đó, lăn qua lăn lại, dày vò đè ép. Tịch cực kì đau đớn, xương thịt cháy đen, khổ muốn chết mà không được. Khoảng hai giờ sau, một con quỷ nói: "Đủ rồi." Đoạn kéo Tịch khỏi giường, cho mặc áo; may mà còn khập khễnh đi được. Tịch lại đi lên sảnh đường, Diêm Vương hỏi: "Dám kiện nữa thôi?" Tịch nói: "Oan uổng chưa bày giải xong, tấc lòng này chưa chết; nếu bảo không kiện nữa, tức là dối gạt ngài. Vậy sẽ kiện nữa." Diêm Vương lại hỏi: "Kiện điều gì?" Tịch nói: "Thân này phải chịu đựng những gì, đều nói ra hết." Diêm Vương lại nổi giận, sai đem Tịch ra cưa xẻ thân thể. Hai con quỷ lôi đi, Tịch thấy một cây gỗ dựng đứng, cao chừng tám chín thước, trên có hai tấm gỗ, ở trên ở dưới, máu đọng bê bết. Hai con quỷ sắp sửa trói Tịch vào đó, bỗng nghe trên sảnh đường hô lớn: "Tên Tịch!" Hai con quỷ lại áp giải Tịch trở lại (chỗ cũ). Diêm Vương lại hỏi: "Còn dám kiện tụng nữa thôi?" Tịch đáp: "Vẫn kiện." Diêm Vương ra lệnh tức tốc mang đi. Dưới cây gỗ, hai con quỷ lấy hai tấm gỗ kẹp Tịch lại, buộc lên cây gỗ. Cái cưa vừa hạ xuống, Tịch có cảm giác như óc trên đỉnh đầu từ từ nứt ra, đau đớn không chịu nổi, nhưng vẫn cắn răng không kêu la. Nghe một con quỷ nói: "Tên này cứng cỏi thiệt!" Tiếng cưa soàn soạt xuống tới dưới ngực, lại nghe một con quỷ nói: "Người này chí hiếu vô tội, cưa xiên qua một bên, đừng hại vào tim." Tịch nghe lưỡi cưa quẹo quành xuống dưới, càng đau đớn gấp bội. Một lúc sau, thân đứt làm hai. Khi hai tấm gỗ mở ra, hai nửa mình đổ xuống đất. Hai con quỷ lên sảnh đường cất tiếng thông báo (đã cưa xong). Sảnh đường truyền lệnh ráp hai nửa thân hình lại rồi đem lên xem. Hai con quỷ liền ấn hai phần thân thể dính lại với nhau và lôi đi. Tịch có cảm giác chỗ đường cưa đau muốn xé ra, mỗi nửa bước lại té nhào. Một con quỷ rút từ lưng ra một sợi dây đưa cho Tịch nói: "Tặng anh báo hiếu." Tịch cầm lấy buộc vào lưng, bỗng thấy mình khỏe khoắn, không còn chút đau đớn nào nữa. Rồi lên sảnh đường quỳ xuống. Diêm Vương lại hỏi như lần trước. Tịch khiếp sợ lại bị tra tấn khốc liệt, liền nói: "Không kiện nữa." Diêm Vương tức thì ra lệnh dẫn Tịch đưa về dương gian. Lính canh dẫn Tịch ra cửa phía bắc, chỉ cho đường về, rồi quay trở lại (âm phủ). Tịch nghĩ âm ti còn ám muội hơn cả trần gian, nhưng khốn nỗi không biết đường nào kêu tới Thượng Đế. Tục truyền Nhị Lang ở Quán Khẩu là người có công huân với Thượng Đế, là bậc thần thông minh chính trực, cầu xin chắc được linh ứng. Mừng thấy hai tên lính canh đã đi khỏi rồi, Tịch liền xoay mình đi về hướng nam. Trong lúc đang tất tả chạy, thì có hai người đuổi theo: "Diêm Vương đã ngờ nhà ngươi không chịu về, quả nhiên là thế!" Chúng nó liền dẫn trở về gặp lại Diêm Vương. Tịch thầm nghĩ Diêm Vương sẽ nổi nóng hơn nhiều, tai vạ càng dữ dội thêm nữa. Nhưng Diêm Vương không có vẻ giận chi cả, bảo Tịch rằng: "Ngươi thật chí hiếu. Còn oan khuất của cha ngươi, ta đã rửa sạch như tuyết rồi. Bây giờ đã được đầu thai ở nhà giàu sang, thì ngươi còn kiện cáo âm phủ làm chi. Nay đưa ngươi về, cho ngươi nghìn lạng vàng làm tài sản, tăng thêm tuổi thọ, ngươi bằng lòng chưa?" Rồi ghi vào sổ, đóng con dấu thật to, đưa cho Tịch xem tận mắt. Tịch lạy tạ, lui xuống. Hai con quỷ cùng ra theo, tới ngoài đường, vừa xua đi vừa chửi Tịch: "Thằng giặc gian trá, bao lần tráo trở, làm bọn tao vất vả muốn chết. Mi mà làm như thế nữa, sẽ bắt mi bỏ vào cối xay, nghiền thành bột." Tịch trợn mắt quát lớn: "Đồ quỷ tầm bậy. Tính ta sợ dao cưa, chứ không sợ đánh đập. Cứ về hỏi lại Diêm Vương; Diêm Vương ra lệnh cho ta tự về, sao lại mất công dẫn đi theo làm gì?" Đoạn chạy ngược lại. Hai con quỷ sợ, xuống giọng khuyên nhủ Tịch trở về. Tịch cố ý đi chậm chạp, đi vài bước lại nghỉ bên đường. Hai con quỷ nuốt hận, không dám nói gì nữa. |
席方平 (II) | Tịch Phương Bình (II) |
約半日,至一村
ước bán nhật, chí nhất thôn ,一門半闢,鬼引 , nhất môn bán tịch, quỷ dẫn 與共坐;席便據門 dữ cộng tọa; tịch tiện cứ môn 閾。二鬼乘其不備 quắc。 nhị quỷ thừa kì bất bị ,推入門中。驚定 , thôi nhập môn trung。 kinh định 自視,身已生為嬰 tự thị, thân dĩ sanh vi anh 兒。憤啼不乳,三 nhi。 phẫn đề bất nhũ, tam 日遂殤。魂搖搖不 nhật toại thương。 hồn diêu diêu bất 忘灌口,約奔數十 vong quán khẩu, ước bôn sổ thập 里,忽見羽葆來, lí, hốt kiến vũ bảo (14) lai, 旛戟橫路。越道避 phan kích hoành lộ。 việt đạo tị 之,因犯鹵簿,為 chi, nhân phạm lỗ bộ (15) , vi 前馬所執,縶送車 tiền mã sở chấp, trập tống xa 前。仰見車中一少 tiền。 ngưỡng kiến xa trung nhất thiểu 年,丰儀瑰瑋。問 niên, phong nghi côi vĩ。 vấn 席:「何人?」席 tịch:「 hà nhân?」 tịch 冤憤正無所出,且 oan phẫn chánh vô sở xuất, thả 意是必巨官,或當 ý thị tất cự quan, hoặc đương 能作威福,因緬訴 năng tác uy phúc, nhân miễn tố 毒痛。車中人命釋 độc thống。 xa trung nhân mệnh thích 其縛,使隨車行。 kì phược, sử tùy xa hành。 俄至一處,官府十 nga chí nhất xử, quan phủ thập 餘員,迎謁道左, dư viên, nghênh yết đạo tả, 車中人各有問訊。 xa trung nhân các hữu vấn tấn。 已而指席謂一官曰 dĩ nhi chỉ tịch vị nhất quan viết :「此下方人,正 :「 thử hạ phương nhân, chánh 欲往愬,宜即為之 dục vãng tố, nghi tức vi chi 剖決。」席詢之從 phẫu quyết。」 tịch tuân chi tòng 者,始知車中即上 giả, thủy tri xa trung tức thượng 帝殿下九王,所囑 đế điện hạ cửu vương, sở chúc 即二郎也。席視二 tức nhị lang dã。 tịch thị nhị 郎,修軀多髯,不 lang, tu khu đa nhiêm, bất 類世間所傳。九王 loại thế gian sở truyền。 cửu vương 既去,席從二郎至 kí khứ, tịch tòng nhị lang chí 一官廨,則其父與 nhất quan giải, tắc kì phụ dữ 羊姓並衙隸俱在。 dương tính tịnh nha lệ câu tại。 少頃,檻車中有囚 thiểu khoảnh, hạm xa trung hữu tù 人出,則冥王及郡 nhân xuất, tắc minh vương cập quận 司、城隍也。當堂 ti、 thành hoàng dã。 đương đường 對勘,席所言皆不 đối khám, tịch sở ngôn giai bất 妄。三官戰慄,狀 vọng。 tam quan chiến lật, trạng 若伏鼠。二郎援筆 nhược phục thử。 nhị lang viên bút 立判;頃之,傳下 lập phán; khoảnh chi, truyền hạ 判語,令案中人共 phán ngữ, lệnh án trung nhân cộng 視之。 thị chi。 判云:「勘得冥 phán vân:「 khám đắc minh 王者:職膺王爵, vương giả: chức ưng vương tước, 身受帝恩。自應貞 thân thụ đế ân。 tự ứng trinh 潔以率臣僚,不當 khiết dĩ suất thần liêu, bất đương 貪墨以速官謗。而 tham mặc dĩ tốc quan báng。 nhi 乃繁纓棨戟,徒誇 nãi phồn anh khể kích, đồ khoa 品秩之尊;羊狠狼 phẩm trật chi tôn; dương ngận lang 貪,竟玷人臣之節 tham, cánh điếm nhân thần chi tiết 。斧敲斲,斲入木 。 phủ xao trác, trác nhập mộc ,婦子之皮骨皆空 , phụ tử chi bì cốt giai không ;鯨吞魚,魚食蝦 ; kình thôn ngư, ngư thực hà ,螻蟻之微生可憫 , lâu nghĩ chi vi sanh khả mẫn 。當掬西江之水, 。 đương cúc tây giang (16) chi thủy, 為爾湔腸;即燒東 vi nhĩ tiên tràng; tức thiêu đông 壁之牀,請君入甕 bích chi sàng, thỉnh quân nhập úng (17) 。城隍、郡司,為 。 thành hoàng、 quận ti, vi 小民父母之官,司 tiểu dân phụ mẫu chi quan, ti 上帝牛羊之牧。雖 thượng đế ngưu dương chi mục。 tuy 則職居下列,而盡 tắc chức cư hạ liệt, nhi tận 瘁者不辭折腰;即 tụy giả bất từ chiết yêu; tức 或勢逼大僚,而有 hoặc thế bức đại liêu, nhi hữu 志者亦應強項。乃 chí giả diệc ứng cường hạng。 nãi 上下其鷹鷙之手, thượng hạ kì ưng chí chi thủ, 既罔念夫民貧;且 kí võng niệm phu dân bần; thả 飛揚其狙獪之奸, phi dương kì thư quái chi gian, 更不嫌乎鬼瘦。惟 canh bất hiềm hồ quỷ sấu。 duy 受贓而枉法,真人 thụ tang nhi uổng pháp, chân nhân 面而獸心!是宜剔 diện nhi thú tâm! thị nghi dịch 髓伐毛,暫罰冥死 tủy phạt mao, tạm phạt minh tử ;所當脫皮換革, ; sở đương thoát bì hoán cách, 仍令胎生。隸役者 nhưng lệnh thai sanh。 lệ dịch giả :既在鬼曹,便非 : kí tại quỷ tào, tiện phi 人類。祇宜公門修 nhân loại。 kì nghi công môn tu 行,庶還落蓐之身 hành, thứ hoàn lạc nhục chi thân ;何得苦海生波, ; hà đắc khổ hải sanh ba, 益造彌天之孽?飛 ích tạo di thiên chi nghiệt? phi 揚跋扈,狗臉生六 dương bạt hỗ, cẩu kiểm sanh lục 月之霜;隳突叫號 nguyệt chi sương (18); huy đột khiếu hào ,虎威斷九衢之路 , hổ uy đoạn cửu cù chi lộ 。肆淫威於冥界, 。 tứ dâm uy ư minh giới, 咸知獄吏為尊;助 hàm tri ngục lại vi tôn; trợ 酷虐於昏官,共以 khốc ngược ư hôn quan, cộng dĩ 屠伯是懼。當於法 đồ bá thị cụ。 đương ư pháp 場之內,剁其四肢 tràng chi nội, đóa kì tứ chi ;更向湯鑊之中, ; canh hướng thang hoạch chi trung, 撈其筋骨。羊某: lao kì cân cốt。 dương mỗ: 富而不仁,狡而多 phú nhi bất nhân, giảo nhi đa 詐。金光蓋地,因 trá。 kim quang cái địa, nhân 使閻摩殿上,盡是 sử diêm ma điện thượng, tận thị 陰霾;銅臭熏天, âm mai; đồng xú huân thiên, 遂教枉死城中,全 toại giáo uổng tử thành trung, toàn 無日月。餘腥猶能 vô nhật nguyệt。 dư tinh do năng 役鬼,大力直可通 dịch quỷ, đại lực trực khả thông 神。宜籍羊氏之家 thần。 nghi tịch dương thị chi gia ,以賞席生之孝。 , dĩ thưởng tịch sanh chi hiếu。 即押赴東岳施行。 tức áp phó đông nhạc thi hành。 」又謂席廉:「念 」 hựu vị tịch liêm:「 niệm 汝子孝義,汝性良 nhữ tử hiếu nghĩa, nhữ tính lương 懦,可再賜陽壽三 nọa, khả tái tứ dương thọ tam 紀。」因使兩人送 kỉ。」 nhân sử lưỡng nhân tống 之歸里。 chi quy lí。 席乃抄其判詞, tịch nãi sao kì phán từ, 途中父子共讀之。 đồ trung phụ tử cộng độc chi。 既至家,席先蘇; kí chí gia, tịch tiên tô; 令家人啟棺視父, lệnh gia nhân khải quan thị phụ, 僵尸猶冰,俟之終 cương thi do băng, sĩ chi chung 日,漸溫而活。及 nhật, tiệm ôn nhi hoạt。 cập 索抄詞,則已無矣 tác sao từ, tắc dĩ vô hĩ 。自此,家日益豐 。 tự thử, gia nhật ích phong ;三年間,良沃遍 ; tam niên gian, lương ốc biến 野;而羊氏子孫微 dã; nhi dương thị tử tôn vi 矣,樓閣田產,盡 hĩ, lâu các điền sản, tận 為席有。里人或有 vi tịch hữu。 lí nhân hoặc hữu 買其田者,夜夢神 mãi kì điền giả, dạ mộng thần 人叱之曰:「此席 nhân sất chi viết:「 thử tịch 家物,汝烏得有之 gia vật, nhữ ô đắc hữu chi !」初未深信;既 !」 sơ vị thâm tín; kí 而種作,則終年升 nhi chủng tác, tắc chung niên thăng 斗無所獲,於是復 đẩu vô sở hoạch, ư thị phục 鬻歸席。席父九十 dục quy tịch。 tịch phụ cửu thập 餘歲而卒。 dư tuế nhi tốt。 異史氏曰:「人 dị sử thị viết:「 nhân 人言凈土,而不知 nhân ngôn tịnh thổ, nhi bất tri 生死隔世,意念都 sanh tử cách thế, ý niệm đô 迷,且不知其所以 mê, thả bất tri kì sở dĩ 來,又烏知其所以 lai, hựu ô tri kì sở dĩ 去;而況死而又死 khứ; nhi huống tử nhi hựu tử ,生而復生者乎? , sanh nhi phục sanh giả hồ? 忠孝志定,萬劫不 trung hiếu chí định, vạn kiếp bất 移,異哉席生,何 di, dị tai tịch sanh, hà 其偉也!」 kì vĩ dã!」 |
Khoảng nửa ngày, đến một xóm nọ, có một cửa hé mở, hai con quỷ dẫn Tịch cùng ngồi. Tịch liền ngồi ở bậc cửa. Hai con quỷ thừa dịp bất ngờ, đẩy Tịch vào trong cửa. Khi định thần nhìn lại thì mình đã hóa thành một đứa bé sơ sinh. Phẫn uất kêu khóc, ba ngày không bú rồi chết non. Hồn vất vưởng không quên Quán Khẩu. Đi được chừng mấy chục dặm, bỗng thấy lọng kích ngang đường. Tịch vì muốn tránh, vượt qua đường, nên phạm phải nghi trượng, bị lính đi trước ngựa bắt, trói đem giải lên trước xe. Ngẩng lên trông thấy trong xe có một người trẻ tuổi, dáng dấp khôi ngô tuấn tú. Người thiếu niên hỏi Tịch: "Ai đấy?" Tịch chính vì oan khuất chưa biết bày tỏ nơi đâu, nghĩ rằng đây là một viên quan to, có thể tác oai tác phúc, nên nói ra hết mọi điều oan ức khổ sở mà mình đã chịu đựng. Người trong xe ra lệnh cởi trói cho Tịch và sai cho đi theo xe. Một lúc sau đến một nơi, có cả hơn chục quan viên nghênh đón bên trái đường. Người trong xe hỏi thăm từng người. Xong chỉ Tịch và nói với một ông quan rằng: "Đây là một người dưới trần vừa muốn kêu nài, nên xét xử ngay lập tức." Tịch hỏi người theo hầu mới biết người trong xe là Cửu Vương điện hạ của Thượng Đế, và người được dặn bảo chính là Nhị Lang. Tịch nhìn Nhị Lang, thân hình cao lớn, mặt mày râu ria rậm rạp, không giống như thế gian truyền tụng. Cửu Vương đi rồi, Tịch theo Nhị Lang đến một sở quan, chính là chỗ cha Tịch và lão họ Dương bị giam giữ. Chốc lát trong xe tù có tù nhân chui ra, thì là Diêm Vương cùng với Quận ti và Thành hoàng. Mọi lời thẩm vấn đối chất đều không sai khác những lời Tịch đã khai. Ba quan run sợ, trông như chuột mắc bẫy. Nhị Lang cầm bút phán quyết. Một lát sau, bản án truyền xuống, cho mọi người trong vụ án xem. Quyết định như sau:
Xét rằng Diêm Vương, được phong tước vương, thụ ơn thượng đế. Lẽ ra phải giữ mình trong sạch để dẫn dắt thuộc quan, không được tham ô mà bị chê bai chỉ trích. Thế mà y nghi trượng nghênh ngang, chỉ khoe khoang cấp bậc cao sang; tham lam ác độc như giống cừu loài sói, làm nhơ nhuốc phẩm cách bề tôi. Búa đánh, dao chặt, cha con xương thịt còn chi. Cá lớn nuốt cá bé, cá ăn tôm; đàn kiến nhỏ nhoi đáng xót. Phải vốc nước Tây giang đem mi ra rửa ruột; đem đốt nóng giường đông, cho ngươi vào hũ. Xét rằng Thành hoàng, quận ti, là quan cha mẹ dân đen, chăn dắt bò dê cho Thượng đế. Tuy chức phận ở hàng dưới, (nhưng là) người tận tụy há chịu khom lưng; dù bị quan trên chèn ép, kẻ vững chí phải nên cứng cổ. Thế mà lại làm tay chân cho loài diều loài ó, quên nghĩ tới thân phận dân nghèo. Lại còn vênh váo thói khỉ vượn gian manh, chẳng hiềm làm loài quỷ đói. Chuyên ăn bòn đút lót làm điều trái phép, đúng là bầy mặt người dạ thú. Phải cho rút tủy thay lông, lột da đổi vỏ mà đi đầu thai kiếp khác. Xét rằng mấy tên sai dịch, đã ở cùng lũ quỷ, đâu phải loài người. Cửa công nên gắng tu sửa, hòng mong trở lại kiếp người. Cớ sao biển khổ dậy sóng, gây nên oan nghiệt tày trời? Vênh vang ngang ngược, mặt chó (tạo điều oan khuất) khiến cho sương rơi tháng hạ. Náo loạn kêu gào, oai hổ cắt ngang đường lớn. Phóng túng dọa dẫm nơi âm phủ, ai ai đều biết cai tù đáng nể. Theo hùa giúp rập bọn quan tham tàn ác độc, mọi người cùng khiếp phường đồ tể. Đáng đưa chúng nó ra pháp trường chặt đứt chân tay; lại đem bỏ vào vạc sôi dầu bỏng, vớt ra chỉ còn gân với cốt. Xét rằng lão họ Dương, giàu có nhưng không có lòng nhân; gian giảo nhiều mánh lới. Ánh vàng bạc rọi đất, khiến cho hết thảy điện đài ở cõi âm cũng phải lu mờ. Hơi đồng ngút trời, làm cho những người chết oan trong thành không còn thấy được mặt trời mặt trăng. Mùi tiền bạc tanh tưởi sai khiến được quỷ, sức mạnh của nó làm lay động tới cả bậc thần. Nên truyền lệnh tịch biên gia sản họ Dương, đem tưởng thưởng lòng chí hiếu của ông Tịch. Tức khắc giao phó cho thần núi Thái Sơn thi hành án kiện. Lại nói với Tịch rằng: "Nghĩ nhà ngươi có lòng hiếu nghĩa, tính tình lương thiện, ban tuổi thọ ở dương gian thêm hai kỉ nữa (mỗi kỉ bằng mười hai năm)." Nhân thể cho sai dịch đưa hai người về làng. Tịch bèn chép lại bản án, trên đường về cha con cùng đọc. Tới nhà, Tịch sống lại trước tiên, bảo người nhà mở quan tài xem cha, xác cứng đờ vẫn còn lạnh giá, đợi suốt một ngày mới từ từ ấm lại và sống dậy. Khi muốn xem lại bản sao văn án thì không còn nữa. Từ đó, gia sản mỗi ngày một thêm giàu có; trong vòng ba năm, ruộng mầu đầy đồng, trong khi con cháu họ Dương càng ngày càng sa sút, nhà cửa vườn tược trở thành sở hữu của Tịch hết. Người trong làng có ai muốn mua ruộng đất nhà họ Dương, ban đêm nằm mộng thấy thần nhân hô hoán bảo rằng: "Đó là gia sản của Tịch, không lấy được đâu." Mới đầu không tin lắm, tới khi mua về cày cấy trồng trọt, suốt năm không thu hoạch được một thăng một đấu nào cả; do đó, phải bán lại cho Tịch. Cha Tịch hơn chín mươi tuổi mới chết. Dị Sử Thị bàn rằng: "Ai ai cũng nói về Tịnh Độ, nhưng không biết thế giới người sống và người chết cách biệt nhau; những ý niệm mê muội, còn không biết từ đâu đến cũng chẳng biết đi về đâu; huống chi chuyện chết rồi lại chết, sinh rồi lại tái sinh. Một niềm trung hiếu vững vàng, muôn kiếp không dời đổi. Lạ lùng thay ông Tịch, thật là kì vĩ." |
Subscribe to:
Posts (Atom)